ปวดเข่าคืออะไร? ทำไมต้องสนใจเรื่อง “เข่าเสื่อม”?
อาการปวดเข่าเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในทุกช่วงวัย โดยเฉพาะผู้สูงอายุ หรือคนที่ใช้เข่าหนัก เช่น ทำงานหนัก เดินมาก หรือออกกำลังกายผิดวิธี อาการปวดเข่าบางครั้งอาจเป็นสัญญาณเตือนของ โรคข้อเข่าเสื่อม (Osteoarthritis) ซึ่งเป็นภาวะข้อเข่าที่สึกหรอ ส่งผลให้การเคลื่อนไหวเจ็บปวดและติดขัดในระยะยาว
การรู้จักตรวจอาการเบื้องต้นด้วยตัวเอง เป็นวิธีง่าย ๆ ที่ช่วยให้เรารู้ทันสัญญาณอันตราย และรีบพบแพทย์หรือนักกายภาพบำบัดเพื่อป้องกันภาวะเข่าเสื่อมได้อย่างทันท่วงที
.
3 วิธีตรวจ “ปวดเข่า” เบื้องต้น ด้วยตนเอง
1. ตรวจอาการปวดและตำแหน่งปวดเข่า
- ลองบันทึกว่าเข่าปวดบริเวณไหน เช่น บริเวณข้อเข่าด้านหน้า ด้านข้าง หรือใต้เข่า
- ปวดแบบเฉียบพลันหรือปวดเรื้อรัง
- มีอาการบวม หรือเข่าร้อนแดงร่วมด้วยหรือไม่
งานวิจัยจาก Arthritis Foundation ชี้ว่า การปวดเข่าที่เป็นเรื้อรังและมีอาการบวมร่วม อาจบ่งชี้ถึงภาวะข้ออักเสบหรือข้อเข่าเสื่อม
.
2. ทดสอบการเคลื่อนไหว
- นั่งยองๆ (Squat test): ลองย่อตัวลงช้า ๆ ถ้ารู้สึกเจ็บหรือเคลื่อนไหวติดขัด อาจเป็นสัญญาณเตือน
- เดินขึ้น-ลงบันได: ถ้ารู้สึกเจ็บเวลาขึ้นลงบันได อาจบ่งชี้ถึงความเสื่อมของข้อเข่า
งานวิจัยใน Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy แนะนำวิธีนี้เป็นตัวชี้วัดเบื้องต้นของภาวะข้อเข่าเสื่อม
.
3. ตรวจการทรงตัวและความแข็งแรง
- ยืนขาเดียวประมาณ 30 วินาที หากทรงตัวลำบากหรือเจ็บแปล๊บ อาจเป็นสัญญาณว่าเข่าไม่มั่นคง
- ลองยกขาข้างที่เจ็บขึ้นแบบตรง ๆ หากไม่สามารถทำได้ดี แสดงว่าอาจมีปัญหากล้ามเนื้อรอบเข่าอ่อนแรง
.
ปวดเข่าแบบนี้ เสี่ยงเข่าเสื่อมหรือไม่?
ถ้าคุณมีอาการดังนี้ ควรระวังและเข้ารับการประเมินโดยนักกายภาพบำบัดหรือแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
- ปวดเข่าเรื้อรังเกิน 6 สัปดาห์
- ปวดขณะขึ้นลงบันไดหรือยืนขึ้นนั่งลง
- มีอาการบวม รู้สึกฝืดขัดในข้อ
- เคลื่อนไหวข้อเข่าลำบาก หรือเข่าโก่งผิดรูป
- มีเสียงดังในข้อเวลาขยับ (เสียงกรอบแกรบ)
อ้างอิง: งานวิจัยจาก Osteoarthritis and Cartilage Journal (2018) ระบุว่า การตรวจพบอาการเหล่านี้แต่เนิ่น ๆ ช่วยลดความรุนแรงและชะลอการเสื่อมของข้อเข่าได้อย่างมีประสิทธิภาพด้วยการฟื้นฟูทางกายภาพ
.
ทำไมต้องเลือก “กายภาพบำบัด” ในการรักษาเข่าเสื่อม?
นักกายภาพบำบัดจะช่วยออกแบบโปรแกรมฟื้นฟูที่เหมาะสม เช่น
- การบริหารกล้ามเนื้อรอบเข่าเพื่อเพิ่มความแข็งแรง
- การปรับท่าทางเดินและเคลื่อนไหวเพื่อไม่ให้เข่ารับน้ำหนักเกิน
- การใช้เครื่องมือช่วยลดอาการปวดและบวม
งานวิจัยใน Clinical Rehabilitation (2019) พบว่า การทำกายภาพบำบัดอย่างต่อเนื่อง ช่วยลดอาการปวดและเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยเข่าเสื่อมได้อย่างชัดเจน
.
สรุป : อย่าปล่อยให้ “ปวดเข่า” เป็นแค่เรื่องเล็ก!
หากคุณสงสัยว่าปวดเข่าของตัวเองเสี่ยงต่อภาวะข้อเข่าเสื่อมหรือไม่ ลองทำวิธีตรวจง่าย ๆ ข้างต้น และรีบปรึกษานักกายภาพบำบัดเพื่อรับคำแนะนำและแผนการรักษาที่เหมาะสม ก่อนอาการจะลุกลามและกระทบชีวิตประจำวัน
.
ขอคำปรึกษาที่ธรีแฮปคลินิก ไม่มีค่าใช้จ่าย โทร. 092-939-0919 หรือ Line. @trehab
